Wist je dat jongeren in het vmbo zich minder vaardig voelen om hun mening te geven dan hun leeftijdsgenoten? Kristel, Fatima, Mariska en Edward zijn studenten van de deeltijdmaster Pedagogiek van de HAN. Zij ontwikkelden aan de hand van de design thinking-aanpak een waaier voor docenten in de klas. Hiermee kunnen zij jongeren hun durf en vaardigheden op het gebied van mening geven en participeren helpen ontwikkelen.

Jongeren hebben een duidelijke wens om mee te praten over zaken die hen aangaan op school en in de maatschappij. Maar zij durven dat niet altijd en/of voelen zich daarin niet vaardig genoeg. Voor jongeren op het vmbo geldt dat nog meer. Dat zie je bijv. in leerlingen- en jongerenraden, waarin zij ondervertegenwoordigd zijn. Vaak wordt over hen gezegd dat ze het niet kunnen. Dat is niet zo, als ze maar de juiste handvatten krijgen.

Uit gesprekken met leerlingen en docenten, en theorie bleek dat het belangrijk is dat docenten met deze vaardigheden in de klas aan de slag gaan. Maar leerlingen vertelden de studenten dat hun burgerschapslessen vooral gericht zijn op kennisreproductie. Terwijl om mee te kunnen praten juist durven uitkomen voor je mening en het oefenen nodig is. Docenten voelen zich echter niet altijd even vaardig om dit in de klas te doen. Zij vinden het lastig in het vmbo te differentiëren, op dit gebied aan te sluiten bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn soms bang voor polarisatie. Maar: er is óók grote bereidheid onder docenten om het te doen. De studentengroep ging dus aan de slag met de uitdaging: hoe kunnen we bijdragen aan het zich vaardig voelen van docenten om leerlingen te leren hun mening te (durven) geven, om zo participatie te vergroten?

Al vrij snel kwam het idee op van een waaier, een handzame tool voor in de klas. Vol theoretische en praktische aanpakken, tips en werkvormen om het gesprek over grote en kleine issues op een prettige manier te oefenen. Deze is steeds verder ontwikkeld met feedback van docenten en leerlingen van o.a. het Mondial College en het Montessori College. De waaier – inmiddels versie 3.0 – is een stappenplan, te gebruiken voor een losse les én een lessenserie.

De studenten hadden ook nog advies voor de JongerenRaad, VO-scholen en Ieder Talent Telt: richt je niet alleen op de docent, maar ook op de school (faciliteer m.b.v. training en ondersteun om te durven) en de opleidingen tot docent (maak voorbeeldlessen in een keuzevak, zorg voor een vak waarin participatie expliciet aandacht krijgt).

Ieder Talent Telt is op verschillende manieren bezig met jongerenparticipatie in Nijmegen. Zo werken we nauw samen met de JongerenRaad om de stem van VO-jongeren in Nijmegen te laten horen. In 2024 willen we een ontmoeting organiseren tussen alle leerlingenraden. Studenten van de minor Biomedische wetenschappen bevroegen hun collega-studenten van het ROC Nijmegen over hoe zij in de verkiezingen stonden en ontwikkelden ideeën hoe politiek en verkiezingen meer kunnen gaan leven op het ROC. Bij Nimma Talks gaan studenten onderzoek doen hoe podcasts en video’s maken kan bijdragen aan de stem van jongeren beter horen.