In deze stad blijken meer dan 170 bevolkingsgroepen te leven en we dompelen ons bij aankomst op de Hogeschool van Rotterdam dan ook direct onder in het onderwerp ‘samenleven en radicalisering’. Het hoofd van de regionale informatiedienst, ook werkzaam bij de nationale politie, deelt met ons zijn ervaringen over polarisatie, extremisme en beleid op terrorisme. Onzichtbaar wordt in samenwerking met de AIVD bemiddeld, in de gaten gehouden en opgespoord. Petje af voor wat ze hier doen. Ook al krijgen we om veiligheidsredenen natuurlijk niet alle ins en outs te horen.

In contact komen en blijven ziet hij als de belangrijkste sleutel. Juist omdat er meer vragen dan antwoorden zijn. In gesprek kun je erachter komen waar iemand in zijn gedachten naar toe beweegt. Essentieel als jongeren extremistische ideeën hebben. Leraren zouden volgens hem ook vooral de tegenstellingen moeten laten bestaan in de klas en niet bang worden van andere standpunten. Angst verwijdert en dat is nu net wat we niet willen. De materie is ingewikkeld, het vraagstuk mega complex en we vallen met zijn allen wat stil. ‘Hand in hand kameraden’ is gewoonweg niet makkelijk. 

Maatje en rolmodel

Na de lunch deelt de groep zich op over verschillende vernieuwende initiatieven in de stad. Ons clubje blijft op de Hogeschool en we worden ontvangen door Margriet Clement van het programma Mentoren op Zuid. Het verschil kan niet groter. Na het grote, ongrijpbare maatschappelijk verhaal van die ochtend, letterlijk in een immense zaal met zo’n honderd mensen, wordt de middag ineens klein, lokaal, behapbaar, ja bijna intiem. Met acht mensen zitten we in een knusse leerruimte en Margriet neemt het woord.

Aarzelend begint ze. In tegenstelling tot de bevlogen spreker van die ochtend, zal Margriet de schijnwerpers niet snel opzoeken. Maar haar verhaal komt zó binnen! Wat een persoonlijke bezieling. Dichtbij en simpel, en o zo doeltreffend. Zomaar een idee dat ze samen met twee collega’s handen en voeten gaf. Omdat ze erin geloofden. Dit is de kracht van eenvoud, denk ik gaandeweg de middag. Net een paperclip: een eenvoudig concept met grootse uitwerking. De dag vloeit langzaam van abstract en ongrijpbaar naar concreet en praktisch. 

Mentoren op Zuid wil de kansen van kinderen in Rotterdam-Zuid vergroten. Daarvoor koppelt Margriet studenten aan leerlingen, mentoring genoemd. ‘Zuid is namelijk een wijk waar ze wel een steuntje kunnen gebruiken,’ zo vertelt Margriet. ‘Er is veel armoede en sociale problematiek. Hoe fijn is het dan om een maatje te hebben waar je alles aan kunt vragen of tegen kunt vertellen?! Gewoon twee uurtjes persoonlijke ondersteuning per week. Thuis zijn deze leerlingen niet echt gewend om één op één aandacht te krijgen. De studenten staan qua leeftijd dichtbij en worden vaak als rolmodel gezien. Dat stimuleert deze kinderen enorm. Ze worden zich bewust van kansen waarvan ze niet wisten dat ze bestonden.’ 

Geen woorden maar daden

Inmiddels is het programma Mentoren op Zuid een van de grootste mentorprogramma’s van Nederland. Momenteel zijn maar liefst 1200 studenten aan 1200 leerlingen gekoppeld. Het concept is al uitgewaaierd naar een andere hogeschool in Rotterdam (Thomas More Hogeschool), naar Den Haag (Haagse Hogeschool) en Friesland zit in de verkenningsfase. Daarnaast doet de Erasmus Universiteit onderzoek naar de effecten van mentoring en heeft de Universiteit van Antwerpen belangstelling. Margriet: ‘Het mooie aan dit project vind ik dat we hele klassen aan elkaar koppelen. We maken geen onderscheid tussen de studenten, iedereen is van waarde vanuit wie hij of zij is.’ Is dat niet precies waar Ieder Talent Telt ook over gaat?! 

‘Het klinkt eenvoudig, maar de werkelijkheid is soms weerbarstig.’ Hier komt Rotterdamse daadkracht om de hoek kijken, want in de praktijk blijkt het een hele toer om alles op elkaar aan te laten sluiten. Margriet: ‘Ik heb veel gelezen, onderzocht en met mensen gesproken om te kijken hoe we dit nu het beste konden aanpakken. Voor de matching hebben we een eigen methodiek ontwikkeld. We koppelen de vraag van leerlingen aan de expertise van studenten. Er doen namelijk verschillende studierichtingen mee. En natuurlijk matchen we ook op individuele interesses. Na een zorgvuldig passen en meten rollen er koppels uit die tien weken met elkaar aan de slag gaan.’ 

Zowel voor de HBO student als voor de schoolgaande leerling valt dit mentorprogramma onder lestijd. Het is ingebouwd in het curriculum. De studenten krijgen daarbij supervisie van docenten. De mentoring heeft drie aandachtspunten: een stukje steun bij studievaardigheden, coaching op sociaal gedrag en samen naar de toekomst kijken in de vorm van loopbaanoriëntatie. Margriet: ‘We hebben in de afgelopen vier jaar de horizon van de kinderen breder zien worden en daarmee kansrijker. En het zelfvertrouwen wordt vaak groter. Maar bovenal willen we dat het fijne momenten samen zijn. Een spelletje samen doen of een potje voetballen hoort er absoluut bij. Het is ook een moment ontspanning en welzijn.’ Ook de studenten voelen zich van betekenis. ‘Ik hoor regelmatig dat ze het een erg zinvol keuzevak vinden. Ze ervaren het als leuk, nuttig en leerzaam.’ 

Nieuw verbindt bestaand 

Margriet is de geestesmoeder van dit kindje. ‘Toen ik nog voor het Kenniscentrum Talentontwikkeling werkte, zo’n twaalf jaar geleden, vroegen ze mij of ik een boost kon bedenken voor de jeugd van deze wijk. Ik zag een oplossing in jongeren koppelen, al ging dat toen nog meer over gewoon samen spelen in het park. Inmiddels draait Mentoren op Zuid al vier jaar in deze vorm.’ Met een verlegen lach voegt ze toe: ‘Ik ben nu 59 maar ik ga ervoor om nog voor mijn pensioen alle studenten van de MBO’s, HBO’s en de Universiteit aan leerlingen van middelbare en basisscholen te koppelen. Door heel Rotterdam.’

Ze sluit af met een aanbeveling van burgemeester Aboutaleb. ‘Eigenlijk’, zo zegt hij in het filmpje, ‘hebben we allemaal een mentor nodig. Iemand die je ziet en hoort, die er even voor je is. Die je soms goede raad geeft, inspiratie of energie. Een vraagbaak en een baken. Vaak is dat één van je ouders, een leraar of sportcoach. En meestal gebeurt het spontaan, maar waarom zou je niet arrangeren dat iemand je vleugels geeft?!’ Ik zie Margriet stilletjes genieten. Ze straalt onophoudelijk. Ja, sommige wijzen komen uit het Westen. Ze gaf invulling aan het klein menselijke verhaal: er zijn voor elkaar!

Dit succesvolle programma zie ik als een stuk bekrachtiging voor de weg die Ieder Talent Telt gaat. Ook deze beweging begon klein en zonder vastomlijnde plannen, gewoon door erin geloven. Ook Ieder Talent Telt heeft de menselijke kwaliteiten als uitgangspunt. Ieder mens, zonder onderscheid, heeft talenten om in te zetten. En het onderwijs mag daar een aanjager in zijn. Maar wat ik bij Mentoren op Zuid ook zie, is hoe nieuwe ideeën bestaande systemen kunnen verbinden. Los van een hele nieuwe koers varen is ook New meets Old een reële optie waar iedereen beter van wordt. Dit project illustreert wat een kleine toevoeging teweeg kan brengen. Een inspirerend voorbeeld ook van lucratieve, overstijgende samenwerking. Laten we geheel in Rotterdamse stijl op alle fronten volharden en stevig blijven doorpakken.

Geschreven door Carola Rossing[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]